INTERPRETACJE

UNIVERS ZÉRO - nazwa, która wśród słuchaczy muzyki, wywołuje dreszcz o spowodowanie którego bylibyśmy skłonni podejrzewać wyłącznie rzeczy wielkie, niepowtarzalne. Przy całej jasności nasuwających się myśli nie sposób nie dojść do wniosku określającego tę grupę jako istotnie wielką i jedną z najważniejszych w "Chamber Rock Musik". Czy uprawia ona poezję muzyki? Czy istotnie jej twórczość jest bliższa tradycji kameralnej a niżeli czystego rocka, rocka mającego niejako udźwignąć gatunkowo rozwiązania proponowane prze panów: Daniela DENIS, Rogera TRIGAUX i spółkę?

UNIVERS ZÉRO '85. Od lewej: Hanappier, Plouvier, Delory, Descheemaeker, Genet, Denis, Kirk.

Grupa UNIVERS ZÉRO założona w 1974 roku w Belgii w swojej pierwotnej formie już nie egzystuje. Solowe działania jej członków odbiegają już znacznie tematycznie, ale przecież istnieją płyty - dokumenty tamtych minionych dni, tamtych zdarzeń. Jakie one były? Określenia; niepokój, nastrój, misterium, ekstremalnie wysunięte wrażliwość i agresja, splecione metaforycznie nie oddadzą wzruszeń i lęków obecnych zawsze podczas odbierania tej twórczości. W zasadzie sam bierny odbiór nie wystarczy by doznawać. Zespół jest nielicznym przykładem, wymagającym wręcz aktywnego uczestnictwa, swoistej duchowej obecności.

Sama dyskografia nie jest zbyt obszerna; Pierwsze dwie płyty "Univers Zero-1313" (Cryonic Inc. F0014-1977) i "Heresie" (Atem 7005-1979) zawierają utwory o bardzo posępnym charakterze. Ich stylistyczna penetracja oscyluje w obrębie dosłownie pojmowanej muzyki grozy i szarlatanerii. Słucha się ich jednym tchem, ale odbiór jest trudny. To zasługa najprzeróżniejszych wybiegów jakie stosują muzycy charakteryzujący się wysoką kulturą muzyczną i warsztatową.

Człon grupy w tym okresie tworzyli: Daniel DENIS (perkusja), Roger TRIGAUX (gitara), Michael BERCKMANS (fagot obój), Patrick NANAPPIER (skrzypce, altówka) i Christian GENET (bas). Pomimo, że debiutancki krążek (przy realizacji którego grupę wspomagali Marcel DUFRANE i Emmanuele NICAISE) jest bardzo nowatorski, dopiero druga pozycja "Heresie" (nagrana z nowym basistą Guy'em SEGERS) jawi się w pełni jako dojrzałe, wstrząsające arcydzieło. Płyta zawierająca dwudziesto kilku minutową kompozycję DENIS'A "La Falux" jest o dziwo mało znana. A szkoda, bo nie liczne są wszak przykłady tak autentycznej sztuki.

W tym okresie zespół dużo komponuje, a jego członkowie biorą udział w sesjach nagraniowych innych grup. Jeszcze w styczniu 1979 roku DENIS i BERKMANS pomagają "spokrewnionej" grupie ART ZOYD w przygotowywaniu płyty "Musique Pour L'Odyssee" (Cryonic Inc. 1253). Ponownie rok później DENIS dogrywa perkusję do kolejnej ich płyty "Generation Sans Future" (Cryonic Inc. Mad 3011) i jest to niewątpliwie jedna z najciekawszych pozycji tej grupy.

Trzeci składankowy album UNIVERS ZÉRO "Ceux Du Dehors" (Atem 7009-1981) zawiera utwory z dwóch lat działalności (1980 i 81) rejestrowany również w prywatnym studio Sunrise w Kircheberg w Szwajcarii, ale już bez udziału Roger'a TRIGAUX (!). Nie jest on tak mroczny, ale posiada wiele różnorodnych kolorów muzyki współczesnej, eksperymentalnej (np. improwizacja "La Musique D'Erich Zann" i symphonic rocka (np. "Combat", tu niestety tylko w wersj 13-minutowej). Grupę, której nowym członkiem został młody kompozytor, pianista Endy KIRK, wspomagało dwóch skrzypków Jean DEBERVE, Jean-Luc AIME, wokalistka Ilona CHALE i sam ... Thierry ZABOITZEFF (!)

 Daniel Denis w roku 2002. Sygnowane zdjęcie promocyjne Cuneiform Records, USA.

W 1982 roku Recommended Records wypuszcza Sp "Triomphe des Mouches" ze studyjną muzyką tria DENIS, SEGERS, KIRK, stylistycznie będący drogowskazem nowego, dość wyraźnie już zarysowanego kierunku, który ostatecznie rozwinie się parę lat potem na kolejnej płycie długogrającej. Opere się ona na wtopieniu instrumentów perkusyjnych w elektroniczne tło i tasiwaniu tempa. Jeszcze pod koniec tego roku ukazuje się jeden z bardziej znanych bootlegów grupy, zawierający zapis fenomenalnego koncertu z monachijskiej "Schabinger Braeu" (tego wieczoru wspólnie z CASSIBER) z 02.10.82. W 1983 zostaje wydany przez Eastern Works, japoński maxisingiel "Crawling Wind" (CIS 1213) z porywającym, elspresyjnym utworem DENIS'a "Toujours Mus A'Lest", improwizowanym, zimnychn kolagem efektów dźwiękowych KIRK'a "Before The Heat" i koncertowym, nie publikowanym wcześniej "Central Belgium In The Dark". Trzecia kompozycja została zrealizowany 27.03.82 roku w Belgii w składzie DENIS, SEGERS, KIRK, nowy klarnecista Dirk DESCHEEMAEKER i dodatkowo skrzypek Alan WARD.

W 1984 roku następuje gruntowa reorganizacja składu. Po powrocie GENET'A obok DENIS'a, DESCHEEMAEKER'a pojawiło się czterech nowych muzyków; Andre MERGEN (cel,sax,v) z ART ZOYD, Jean-Luc PLOVIER (p,synt,perc.), Michael DELORY (g), Marc VERBOIST (viol). Szybko znaleźli oni wspólny język i przyjęli specyficzną metodę pracy. Jej owocem będzie czwarty Lp "Uzed" (Cryonic Inc. Mad 3008-1984), zrealizowany w październiku. Zawiera on interesujące pomysły, ale już znacznie odbiegające od nagrań z końca lat 70-tych. Płyta "Heatwave" (Cuneiform Rec. Rune 9-1987) nagrana w 1986 roku stanowi kolejny krok w kierunku nieznacznego uproszczenia formy i konsekwentnie realizowanych założeń własnej szkoły muzycznej. Wydarzeniem jest obecność HANAPIER'a, wracającego po latach długiej przerwy. Ten krążek jest pierwszym, amerykańskim wydawnictwem grupy.

Dyskografię uzupełnia utwór KIRK'a "Influence", wydany w 1982 przez Rec. Records na legendarnym, podwójnym albumie kompilacyjnym "Recommended Records Sampler" (Rec.Rec. 8). Ponadto Jean-Luc PLOUVIER wystąpił w duecie z Catherine JAUNIAUX na międzynarodowym festiwalu "Musiques Innovatrices" MIMI' 1988, BERKMANS'a słychać na płycie "No Make Up" szwedzkiej VON ZAMLA, a DENIS'a na solowym krążku pianisty Alain'a ROCHETTE "Modulation".

Kończąc tę notkę nie sposób w tym miejscu nie wspomnieć o pierwszej, wielkiej pochodnej UNIVERS ZÉRO, grupie PRESENT założonej przez Rogera TRIGAUX i właśnie Alain'a ROCHETTE w 1980 roku.

Zespół ten ma na swym koncie tylko dwie płyty; "Triskaidekaphobie" (Atem 7008-1980) i "Le Poison Qui Rend Fou" (Cuneiform Rec. Rune 3-1985), ale jego muzyka, będąca bezpośrednim spadkobiercą wczesnego UNIVERS ZÉRO z perspektywy czasu pretenduje do miana wybitnej i nie ustępuje najlepszym produkcjom Zeuhl Wörtz (!). Zdecydowała o tym obecność w składzie PRESENT Daniel'a DENIS i Christian'a GENET, stanowiących najlepszą sekcję od czasu VANDER'a i TOP'a. Przy realizacji drógiej płyty zespół wspomagali Ferdinand PHILIPPOLT (zastępujący GENET'a na basie) i wokalistka Marie-Anna POLLARIS.

Autor: Rafael Kozub, B.N.exp. na łamach "Informatora ARS 2" nr.9 z sierpnia 1991 roku.

"Heresie" Lp'79 i CD (podpisana), "Ceux Du Dehors" Lp'81 i również w wersji CD,